Kể từ khi gia nhập WTO, sự phát triển của Trung Quốc đã tác động lớn và tiêu cực đến nhiều quốc gia, nhưng Đức lại là trường hợp ngoại lệ. Các nước phát triển đều phải đối mặt với sự cạnh tranh đang ngày càng gay gắt với hàng hóa nhập khẩu Trung Quốc, nhưng mà sự đi lên của Trung Quốc tác động đến Mỹ nhiều nhất. Do đó, mức độ tiếp xúc của Đức đối với Trung Quốc ít hơn rất nhiều so với Mỹ nên có thể giải thích một phần nào tại sao Đức ít bị ảnh hưởng. Tuy nhiên Đức đang phải đối mặt cạnh tranh thị trường châu Âu với Trung Quốc.
Tình hình thương mại hàng hóa giữa Đức và châu Âu
Thương mại giữa Đức và Đông Âu thường là trong cùng ngành công nghiệp; khác với thương mại liên ngành công nghiệp giữa Đức và Trung Quốc. Ví dụ, Đức nhập khẩu hàng dệt may, đồ chơi và linh kiện máy tính từ Trung Quốc; và xuất khẩu ô tô và máy móc theo chiều ngược lại. Trong khi đó, quốc gia này nhập và xuất khẩu ô tô và phụ tùng ô tô sang các quốc gia Đông Âu. Do đó, khu vực này không chỉ tạo cơ hội thị trường mới cho các công ty Đức; mà còn là một đội ngũ công nhân lành nghề và giá rẻ.
Theo một nghiên cứu của Viện nghiên cứu Kinh tế Cologne (IW), các nhà xuất khẩu Đức đang phải đối mặt với áp lực cạnh tranh ngày càng lớn với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc tại thị trường châu Âu. Trong số các mặt hàng mà Trung Quốc xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU); ngày càng có nhiều mặt hàng công nghiệp phức tạp như máy móc, dược phẩm và ô tô.
Đây vốn là những mặt hàng mà các nhà sản xuất Đức chiếm ưu thế lâu nay. Theo nghiên cứu được báo Welt am Sonntag của Đức trích dẫn; tỷ trọng của các sản phẩm công nghiệp nói trên trong tổng hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc sang EU đã tăng; từ 50,7% trong năm 2000, lên 68,2% vào năm 2019.
Đức đang phải cạnh tranh gay gắt với Trung Quốc
Tờ Welt am Sonntag dẫn lời nhà kinh tế Juergen Matthes của IW cho biết, hàng xuất khẩu của Đức đang phải cạnh tranh gay gắt với Trung Quốc không chỉ trên thị trường toàn cầu mà cả ở thị trường châu Âu. Số liệu trên một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp Đức; những người đang “đau đầu” tìm kiếm chiến lược kinh tế mới của đất nước trong tương lai.
Đức vốn được mệnh danh là “cái nôi” của nền công nghiệp ô tô; nhưng các công ty nước này lại đang phải vật lộn để thích nghi với “thời kỳ suy tàn” của động cơ đốt trong; và cạnh tranh của các hãng xe điện như Tesla (Mỹ). Một số hãng xe Đức nhận thấy công nghệ của họ tụt hậu so với các đối thủ châu Âu. Trong khi bài toán chi phí của quá trình chuyển đổi năng lượng thì chưa có lời giải.
Theo một số nhà phân tích, định hướng phát triển kinh tế của Trung Quốc; có những nét tương đồng với mô hình của Đức. Kế hoạch “Made in China 2025” (Sản xuất tại Trung Quốc 2025) của Bắc Kinh; với trọng tâm là tăng cường sản xuất trong các lĩnh vực chủ chốt như công nghệ; được “lấy cảm hứng” từ chiến lược Công nghiệp 4.0 của Đức. Tuy nhiên, các nhà quan sát cũng lưu ý rằng Trung Quốc cần duy trì một môi trường chính sách ổn định; để có thể triển khai một mô hình kinh tế hiệu quả.